Facebook i Messenger – jak zabezpieczyć dane osobowe dziecka, a w szczególności jego wizerunek?
Podstawa prawna…
Dane osobowe przetwarzane są na zasadach określonych w przepisach o ochronie danych osobowych, w tym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) („RODO”) oraz w polskich przepisach wydanych w związku z RODO, w tym Ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.
Co to oznacza…
Dane osobowe to imię i nazwisko, adres, adres e-mail, nick (pseudonim), głos, wizerunek, a także informacje dotyczące strefy intymnej np. stanu zdrowia czy poglądy polityczne. Każda z tych danych podlega ochronie prawnej niezależnie od tego czy przetwarza je (wykorzystuje, udostępnia) instytucja czy osoba prywatna.
Szczególnie należy pamiętać o tym korzystając z portali społecznościowych np. Facebook czy komunikatorów np. Messenger. Nawet w naszych prywatnych wiadomościach powinniśmy zachować ostrożność i kierować się rozwagą komu i jakie dane przekazujemy.
Proszę pamiętać, że przetwarzanie Państwa danych osobowych w ramach funkcjonowania Facebooka dotyczy: danych identyfikujących Państwa profil (zazwyczaj zawierający imię i nazwisko); zdjęć profilowych; innych zdjęć, treści Państwa komentarzy oraz treści rozmów prowadzonych za pomocą aplikacji Messenger. Odbiorcą Państwa danych jest również właściciel portalu społecznościowego Facebook (Facebook Inc., z siedzibą w Menlo Park 94025, California, 1601 Willow Road) na niepodlegających zmianie zasadach dotyczących danych, dostępnych pod adresem (https://www.facebook.com/about/privacy).
Gromadzone przez Facebook Państwa dane osobowe, tj. historia wpisów, historia aktywności w aplikacji Messenger, historia aktywności poprzez aplikację Instagram, podlegają retencji na zasadach określonych regulaminem Facebooka, dostępnym pod adresem: (https://pl-pl.facebook.com/legal/terms).
Oznacza to, że treści zamieszczane prywatnie podlegają ochronie prawnej, a osoba, której dane Państwo udostępniacie ma prawo do zachowania prywatności i prawa do zapomnienia – usunięcia informacji i zdjęć, których publikacji sobie nie życzy.
Wizerunek mojego dziecka – szczególna ochrona
Zgodnie z orzecznictwem (I ACa 158/15,. Wyrok Sądu Apel. W Katowicach z 28 V 2015 r.) wizerunkiem jest każda podobizna bez względu na technikę wykonania, a więc fotografia, rysunek, wycinanka sylwetki, film, przekaz telewizyjny bądź przekaz wideo. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.
Na gruncie ochrony danych osobowych podstawą przetwarzania wizerunku jest zgoda. Jednak nie może być ona ogólna, lecz precyzyjnie określać, jakie dane i w jakim celu mają zostać udostępnione w konkretnym przypadku.
Trzeba przy tym pamiętać, że zgodnie z art. 7 ust. 3 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), osoba której dane dotyczą, ma prawo w dowolnym momencie wycofać zgodę (w tym przypadku rodzic lub opiekun). Zgoda udzielona przed rozpoczęciem przetwarzania danych osobowych, powinna być wyrażona wprost, określać osobę, która zgody udziela oraz osobę (w tym przypadku dziecko), której dane osobowe mają być udostępnione. Osoby te muszą też wiedzieć komu udzielają zgody na przetwarzanie danych, jaki jest ich zakres. Powinny też wiedzieć przez jaki okres i w jakim celu dane te będą przetwarzane.
Przetwarzanie danych osobowych dziecka w wieku do 16 lat, czyli np. publikowanie zdjęć dziecka w internecie, wymaga wyrażenia zgody osoby sprawującej władzę rodzicielską. Z tego względu niezbędne jest umożliwienie rodzicom bądź opiekunom podjęcia swobodnej decyzji w tym zakresie. Należy pamiętać, że nikt nie ma prawa wymuszać na rodzicach wyrażania zgody na rozpowszechnianie wizerunku ich dzieci. Jeśli zgody nie ma to rozpowszechnianie wizerunku dziecka odbywa się bezprawnie i przysługują roszczenia ochronne.
Jak postąpić w sytuacji naruszenia i bezprawnego wykorzystania danych osobowych dziecka?
Naruszenie ochrony danych osobowych to naruszenie bezpieczeństwa prowadzące do przypadkowego lub niezgodnego z prawem zniszczenia, utracenia, zmodyfikowania, nieuprawnionego ujawnienia lub nieuprawnionego dostępu do danych osobowych przesyłanych, przechowywanych lub w inny sposób przetwarzanych.
Jeżeli uważają Państwo, że ktoś nieprawidłowo postępuje z danymi dziecka, to należy skontaktować się z nim w pierwszej kolejności i zażądać wyjaśnień lub spełnienia żądania, np. sprostowania danych, usunięcia danych. Jeśli żądanie nie zostanie spełnione należy skontaktować się z Administratorem zarządzającym daną stroną internetową, portalem społecznościowym, komunikatorem.
Można dochodzić swoich praw zgłaszając naruszenie na Policję, a także złożyć skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Szczegółowe informacje dotyczące składania skarg są dostępne na stronie internetowej urzędu www.uodo.gov.pl w zakładce „Skargi”. Działania te można podjąć jednocześnie i niezależnie.
Jeśli ktoś wykorzystuje dane osobowe niezgodnie z RODO, a my lub nasze dziecko poniesie przez to szkodę majątkową lub niemajątkową, można dochodzić od niego odszkodowania, wszczynając postępowanie przed sądem. Mamy do tego prawo niezależnie od tego, czy zamierzamy złożyć skargę do Prezesa UODO.